مهرداد

کودک آزاری چیست؟

·       به چه رفتارهایی کودک آزاری می گوییم؟

کودکان به علت ویژگی هایی که از نظر سنی دارند، بسیار آسیب پذیرند و نیاز به حمایت و مراقبت دارند. امّا گاهی بزرگسالان به دلایل مختلف به جای حمایت و مواظبت از کودکان، آنان را مورد آزار قرار می دهند. کودک آزاری شامل رفتارهایی است که توسط افراد دیگر، خصوصاً بزرگسالان نسبت به کودکان انجام      می گیرد و به نوعی به سلامت جسمی و روانی آنان آسیب می رساند. رفتارهایی که به صورت تصادفی انجام می شوند، کودک آزاری به حساب نمی آیند، مانند اینکه کودکی به علت تصادف با اتومبیل دچار نقص جسمی شود.

·       کودک آزاری چگونه صورت می گیرد؟

کودکان به صورت های مختلف مورد آزار قرار می گیرند:                                        

1.      کودک آزاری جسمی: یعنی رفتارهایی که به جسم کودک صدمه می زند، مانند کتک زدن، سوزاندن، مجروح کردن، شکستن و…

2.      کودک آزاری روانی شامل رفتارهایی است که به سلامت روانی کودک آسیب می رساند، مانند توهین کردن، ترساندن، تحقیر کردن، تبعیض و…

3.      بی توجهی و غفلت یعنی توجه نکردن به نیازهای اساسی کودکان، مانند تغذیه، بهداشت پوشاک، آموزش و… درحدی که به سلامت جسمی و روانی آنان آسیب برسد.

4.      سوء استفاده یعنی استفاده از کودکان در ارتباط با مواد مخدر، واداشتن آن ها به کارهای دشوار، سوءاستفاده جنسی به صورت های مختلف و…

·       چرا کودکان مورد آزار قرار می گیرند؟ 

1.      نا آگاهی والدین: گاهی والدین یا افراد دیگر که به کودکان آزار می رسانند، نمی دانند که رفتار آن ها کودک آزاری است، مانند کسی که کودکان را تنبیه بدنی می کنند، مورد تحقیر و توهین قرار می دهند، به نیاز های اساسی آن ها توجهی ندارند و این رفتارها را عادی و معمولی می دانند.

2.      مشکلات اقتصادی: فقر سبب می شود که کودکان از دسترسی به نیاز های اساسی خود مانند آموزش، بهداشت، تغذیه و… محروم شوند یا والدین به علت فشارهای مالی با رفتارهایی مانند پرخاشگری، خشونت، بی توجهی و… کودکان را مورد آزار قرار دهند.

3.      اعتیاد: اعتیاد، به علت خصوصیاتی که در افراد ایجاد می کند، مانند: پرخاشگری، بی مسئولیتی، کاهش عواطف و… سبب می شود که کودکان مورد آزار، به ویژه از نوع سوء استفاده قرار گیرند.

4.      بیماری های روانی: درصورتی که والدین به بیماری های روانی مبتلا باشند، با رفتارهایی مانند تندخویی، خشونت، ناسازگاری، بی توجهی و… که ناشی از بیماری روانی آن هاست، سبب آزار کودکان می شوند.

5.      مشکلات خانوادگی: مشاجرات شدید و طولانی والدین، جمعیّت زیاد خانواده، شیوه های تربیتی نامناسب، در برخی موارد وجود ناپدری و نا مادری و… سبب می شود که کودکان مورد آزار قرار گیرند تا حدی که مشکلات خانوادگی یکی از دلایل کودک آزاری به شمار می رود.

6.       مشکلات مدرسه مشکلاتی که در مدرسه برای دانش آموزان ایجاد می شود مانند انتظار بیش از حد، ندیدن تفاوت ها، ایجاد اضطراب، ترس و رقابت های شدید، تبعیض، تنبیه بدنی، تحقیر و توهین و… سبب آزارهای جسمی و روانی کودک می شوند.

7.      مشکلات کودکان کودکانی که مشکلات نسبتاً پایدار و شدید دارند، بیش تر از سایر کودکان مورد آزار قرار می گیرند؛ مانند کودکانی که دچار بیماری های جسمانی مزمن و طولانی مدت یا مشکلات رفتاری از قبیل پرخاشگری، بی قراری، بیش فعالی، اضطراب، شب ادراری و… هستند، به علت مشکلاتی که برای بزرگ سالان ایجاد می کنند و نیز به سبب نا آگاهی والدین از این مشکلات، اغلب مورد آزار جسمی و روانی قرار می گیرند.

·        چگونه می توانیم کودک آزاری را کاهش دهیم؟

1.      کودکان را بیشتر و بهتر بشناسیم: شناخت کودکان و نیاز های آنان سبب می شود که رفتار بهتری با آن ها داشته باشیم. برای این کار می توانیم از روش های مختلف، مانند کتاب های مناسب، شرکت در کلاس های آموزشی، مشورت کردن با افراد آگاه و … استفاده کنیم.

2.      علت کودک آزاری را بشناسیم: کودک آزاری مانند هر رفتار دیگر علتی دارد. سعی کنیم علت آن راپیدا کنیم و با بر طرف کردن آن، کودک آزاری را کاهش دهیم.

3.      از دیگران کمک بگیریم: برای کاهش مشکلات خود می توانیم از مراکز مشاوره حضوری، تلفنی، سازمان های غیر دولتی، افراد آگاه و…  کمک بگیریم.

4.      آرامش خود را حفظ کنیم: بسیاری از کودک آزاری ها در شرایطی انجام می گیرد که والدین قادر به کنترل خشم خود نیستند. کنترل خشم آموختنی است و می توانیم با تمرین بر خشم خود غلبه کنیم.

·        کودک آزاری چه زیان  هایی برای کودکان دارد؟

کودکی، دوران رشد و شکل گیری شخصیت است. انواع کودک آزاری در این سال های حساس و مهم، به رشد و سلامت آنان آسیب های جدی می رساند.کودکان آزار دیده در همه جنبه های رشد مانند رشد جسمی، ذهنی، روانی و اجتماعی با مشکلات و نارسایی های فراوان رو به رو خواهند شد.

·        چگونه می توانیم از کودک آزاری پیش گیری کنیم؟

1.      توجه به تنظیم خانواده و شمار مناسب فرزندان

2.      پذیرش مسئولیت ها و انجام وظایف خود به عنوان پدر، مادر، سرپرست و…نسبت به کودکان

3.      آشنایی با حقوق و نیاز های اساسی کودکان

4.      توجه به سلامت روانی وجسمی خود و کاهش فشارهای عصبی و مشکلات رفتاری خود که سبب کودک آزاری می شود.

5.      افزایش آگاهی خود در زمینه پرورش فرزندان و شیوه های مناسب رفتار با آنان